4ο ΑΔΣ με το Νέο Αναλυτικό πρόγραμμα Σπουδών

 

1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

 

Τίτλος διδακτικού σεναρίου: «Τι υπάρχει έξω στην αυλή του σχολείου μου;»

Δημιουργοί:

Κλειδαρά Μαρία

Βαθμίδα - Πλαίσιο– Τάξη:

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση - Νηπιαγωγείο

-Αριθμός παιδιών και χαρακτηριστικά: 

Τα παιδιά οργανώνονται σε ομάδες εργασίας, ανομοιογενείς για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα όπου οι μαθητές μέσω της αλληλεπίδρασης και τον καταμερισμό εργασιών και ρόλων να αναπτύξουν εποικοδομητικές συζητήσεις, να διαχειριστούν και να παρουσιάσουν πληροφορίες και να αξιοποιήσουν τα κατάλληλα προς το θέμα εργαλεία και να ολοκληρώσουν μια συγκεκριμένη σειρά καθηκόντων και ρόλων ενός σχεδίου εργασίας - Θεματικής προσέγγισης (τυπική συνεργατική μάθηση)

-Ιδιαιτερότητες πλαισίου-ομάδας παιδιών: Οι μαθητές της τάξης μας είναι 18 νήπια και προνήπια. Από αυτά τα 6 νήπια (3 αγόρια και 3 κορίτσια) και 12 προνήπια (4 αγόρια και 8 κορίτσια) έχουν παρόμοιο πολιτιστικό υπόβαθρο.  Ένας μαθητής είναι με επαναφοίτηση και γνωμάτευση ΚΕΔΑΣΥ και φοιτά στο Τμήμα Ένταξης και ένα προνήπιο έχει γνωμάτευση από ΚΕΔΑΣΥ για παράλληλη στήριξη, την οποία όμως δεν έχει.  Κατά το σχεδιασμό του σεναρίου έχουν ληφθεί υπόψη τα ενδιαφέροντα, οι ικανότητες και οι ανάγκες όλων των μαθητών και έχουν σχεδιαστεί εργασίες με νόημα που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και τις ιδιαιτερότητες  και μέσω της ευέλικτης ομαδοποίησης των ομάδων εργασίας να δίνεται η δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής σε όλες τις δραστηριότητες και μάθησης σε όλα τα παιδιά.

-Χαρακτηριστικά του σχολείου-τάξης: Διθέσιο νηπιαγωγείο με λειτουργία 2 Πρωινών Υποχρεωτικών Τμημάτων, έχει Τμήμα Ένταξης, Πρωινή Προαιρετική Ζώνη και Προαιρετικό Ολοήμερο

-Χαρακτηριστικά περιβάλλοντος: Η αίθουσα είναι ευρύχωρη και φωτεινή, υπάρχει χώρος για την ανάπτυξη μαθησιακών κέντρων και για παιχνίδι ή ψυχοκινητικές δραστηριότητες και ο αύλειος χώρος ενδείκνυται για οργανωμένες δραστηριότητες στη φύση σχετικές με το θέμα (υπάρχουν παρτέρια, φυτά και δέντρα προς άμεση παρατήρηση και προβληματισμό, βρύση,μεγάλη αυλή με δέντρα και χορτάρι κλπ).

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές και σύνδεση με ΠΣ

Χρονικός προσδιορισμός

-Ημερολογιακή τοποθέτηση στο σχολικό έτος:

Η υλοποίηση του σεναρίου αναφέρεται στο τέλος της σχολικής χρονιάς και συγκεκριμένα στο τρίτο τρίμηνο. Τα παιδιά έχουν μάθει να δουλεύουν σε ομάδες και να αλληλεπιδρούν  μεταξύ τους. Έχουν μάθει να δουλεύουν διερευνητικά και από την εμπειρία μου αυτός ο αρχικός σχεδιασμός ενδέχεται να αλλάξει ανάλογα με τις δυνατότητες και τις εμπειρίες των μαθητών.

- Εκτιμώμενος χρόνος-διάρκεια σε ημέρες:

Το σενάριο αυτό δημιουργήθηκε για την αξιολόγηση εκπαιδευτικού στο Πεδίο Α2 και είναι μία δραστηριότητα 45 λεπτών

2. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (και πιθανές αντιλήψεις μαθητών/τριών για το προς μελέτη θέμα) – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ/ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Σύντομη περιγραφή σκεπτικού (επιστημονικές έννοιες, αιτιολόγηση επιλογής και σύνδεση με αναπτυξιακά και άλλα χαρακτηριστικά):

Σκοπός της θεματικής προσέγγισης είναι να αξιοποιήσει το ενδιαφέρον των παιδιών για τις αλλαγές που συμβαίνουν στη φύση την περίοδο της εποχής της άνοιξης προκειμένου να δημιουργηθούν μαθησιακές ευκαιρίες για την προσέγγιση και την εξοικείωση με επιστημονικές έννοιες αλλά και ανάλογη μεθοδολογία.  Από τις έρευνες στο πεδίο γνωρίζουμε ότι οι αλλαγές στη Φύση προκαλούν το ενδιαφέρον των μαθητών και  το Πεδίο των Φυσικών Επιστημών ευνοεί τη διερευνητική και ανακαλυπτική μέθοδο μάθησης καθώς οι διερευνήσεις από πλευράς των παιδιών, που φέρουν αρκετές προϋπάρχουσες ιδέες σχετικά με το θέμα και σύμφωνα με τον Ausebel (1968) αποτελούν τον πιο σπουδαίο παράγοντα που επηρεάζει τη μάθηση, μπορούν να δώσουν απαντήσεις σε ποικίλα ερωτήματα (Τι, Πώς, Γιατί) καλλιεργώντας Γνώσεις,  Δεξιότητες και Στάσεις σύμφωνα με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση (Elstgeest,, 1986 * Μπιρμπίλη, 2008 * ΙΕΠ, 2021).

Οι εναλλαγές των εποχών ως φυσικό φαινόμενο είναι άμεσα αντιληπτό από τα παιδιά κατά τη διάρκεια μιας σχολικής χρονιάς και αυθόρμητα από πολύ νωρίς διαμορφώνουν τις πρώτες έννοιες, ιδέες και ερμηνείες για έννοιες που συνδέονται με φυσικά φαινόμενα αλλά και για έννοιες που έχουν σχέση με το χρόνο, την αλλαγή, την εξέλιξη και τον κύκλο των εποχών (Ραβάνης, 2005).  Κατά συνέπεια τα παιδιά μέσω των αισθήσεών τους και της καθημερινής παρατήρησης των αλλαγών που συμβαίνουν τόσο στον εαυτό τους όσο και στο φυσικό περιβάλλον ωθούνται με την υποστήριξη και ενθάρρυνση της νηπιαγωγού σε διερευνητικές διαδικασίες μάθησης προσεγγίζοντας θεμελιώδεις έννοιες των Φυσικών Επιστημών.

α) Εναλλακτικές (πρότερες) αντιλήψεις, τις ιδέες και τις αναπαραστάσεις των μαθητών/τριών (δηλαδή λανθασμένες ή ατελείς «γνώσεις» από εμπειρική ή επιστημονική άποψη):

Οι γνώσεις των παιδιών για τις εναλλαγές στη φύση  είναι περιορισμένες, το λεγόμενο «Plant Blindness»  και είναι κατά βάση διαισθητική και συμβαίνει καθώς παρατηρούν τη Φύση χωρίς όμως να μπορούν να εξηγήσουν αυτές τις εναλλαγές.. Σε αυτήν τη διαισθητική βιολογική γνώση θα πρέπει, λοιπόν, να στηριχθούμε για να πετύχουμε την αποτελεσματικότερη μετάβαση στην επιστημονική βιολογία (Ζόγκζα, 2006). 

β) Πιθανές δυσκολίες της σκέψης τους σχετικά με τις έννοιες αυτές:

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατανόηση της χρονικής ακολουθίας και δεν είναι σε θέση να εξηγήσουν επιστημονικά τις εναλλαγές στη φύση και τη ζωή των οργανισμών.

γ) Ζητήματα στην κοινωνική δομή της τάξης:

Για να εξασφαλιστεί η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση μεταξύ των παιδιών οι ομάδες θα χωριστούν σύμφωνα  με τον ΟΝ. Θα δημιουργηθούν 4 ομάδες (η καθεμιά ομάδα θα έχει σαν οδηγό και διαφορετικό φύλλο εργασίας) των 4 ατόμων, μία των 5 ατόμων και θα περιλαμβάνει νήπια – προνήπια, αγόρια και κορίτσια

3. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

Ως προς τις προαπαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες, τα παιδιά αναμένεται να:

Γνώσεις:

Να αναγνωρίζουν βασικά μορφολογικά και άλλα χαρακτηριστικά των ζωντανών και μη ζωντανών οργανισμών (Φυσικές Επιστήμες Γ2.1)

Να διακρίνουν τα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών (Φυσικές Επιστήμες Γ2.1)

Δεξιότητες:

Να ζητούν και να παρέχουν βοήθεια όταν χρειάζεται (Αίσθηση εαυτού Β1.1.ii)

Να εκτελούν ενέργειες σταδιακά χωρίς τη βοήθεια ενήλικα(Αίσθηση εαυτού Β1.1.i)

Να μοιράζονται υλικά και αντικείμενα στο παιχνίδι και σε άλλες περιστάσεις (Αίσθηση εαυτού Β1.1.i)

Να εντοπίζουν παράγοντες που επιδρούν στη φυσική και μη φθορά των οργανισμών και να προτείνουν λύσεις (Φυσικές Επιστήμες Γ2.1)

Να κατηγοριοποιούν τους ζωντανούς και μη ζωντανούς οργανισμούς με βάση χαρακτηριστικά και ιδιότητες (Φυσικές Επιστήμες Γ2.1)

Να συγκρίνουν τα διαφορετικά στάδια ανάπτυξης των ζωντανών οργανισμών - φυτών και να τα συνδέουν με τον κύκλο ζωής (Φυσικές Επιστήμες Γ2.1)

4. ΣΚΟΠΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ - ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

(σκοπός σεναρίου και προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα ως προς τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις)

Σκοπός:

Σκοπός του σεναρίου είναι να αναπτύξουν γνώσεις και δεξιότητες που αφορούν στην επιστήμη και την Τεχνολογία. Μέσα από την παρατήρηση του άμεσου φυσικού περιβάλλοντος και τις βιωματικές δραστηριότητες να υιοθετήσουν τον  επιστημονικό τρόπο σκέψης αφού εμπλακούν σε ένα βιωματικό ανακαλυπτικό παιχνίδι και μέσα από τη συλλογή, καταγραφή και παρουσίαση των δεδομένων να ανακαλύψουν τις αλλαγές στη Φύση ανταποκρινόμενα σε μια αποστολή ανακάλυψης «Τι υπάρχει έξω στην αυλή» ανακαλύπτοντας το περιβάλλον στο οποίο ζουν.

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:

5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ

(ενδεικτικά: οργάνωση της τάξης, εκπαιδευτικό υλικό, αξιοποίηση εποπτικών μέσων, λογισμικών και υπηρεσιών των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών)

Φυσικό Περιβάλλον:

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο υλοποιείται αξιοποιώντας τόσο τον εσωτερικό χώρο του σχολείου όσο και τον εξωτερικό χώρο αλληλεπιδραστικά, καθώς μπορούμε εύκολα να φέρουμε τον “έξω κόσμο μέσα στην τάξη” δηλαδή αφού κάνουμε την εξερεύνης μας στο φυσικό πεδίο μελέτης ανακαλύπτοντας τι υπάρχει έξω στην αυλή συλλέγοντας με παιχνιώδη διαδικασία δεδομένα να τα φέρουμε στην τάξη και να τα ομαδοποιήσουμε δημιουργώντας πίνακες αναφοράς κατά ομάδες.   Η άμεση επαφή των παιδιών με το πεδίο της Φύσης συμβάλλει στην ενεργοποίηση των αισθήσεων τους και η ανακαλυπτική μάθηση που οδηγεί σε επιστημονικά δεδομένα που καταγράφονται. Θα αξιοποιηθεί φυσικά και σε πραγματικό χρόνο και το εξωτερικό περιβάλλον (αυλή) που είναι συμβατό πεδίο μελέτης των φυσικών επιστημών και παρέχει τη δυνατότητα στα παιδιά να μάθουν και να βιώσουν εμπειρικά μέσα από πειράματα τον κόσμο των φυτών. Οι δράσεις που θα αναπτυχθούν στον εξωτερικό χώρο θα εμπλουτίσουν περαιτέρω τις διερευνήσεις εντός της τάξης και θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά στην υλοποίηση του εκπαιδευτικού σεναρίου. Η διαμόρφωση τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού χώρου θα γίνει με την ενεργή συμμετοχή των μαθητών ώστε να αξιοποιηθούν ποικίλα κέντρα μάθησης.

Ψηφιακό Περιβάλλον:

Στο συγκεκριμένο σενάριο θα αξιοποιηθεί ο υπολογιστής της τάξης για την οργάνωση των δεδομένων που θα συλλέξουν οι μαθητές κατά ομάδες σε έναν ενιαίο, όπου οι μαθητές με την ενέργεια «σύρε και άσε» drag and drop θα ταξινομήσουν τα ευρήματά τους με βάση τις αισθήσεις π.χ. άκουσα ένα πουλί, είδα ένα μυρμήγκι, άγγιξα ένα δέντρο, μύρισα ένα λουλούδι κλπ.

Εκπαιδευτικό Υλικό:

Φύλλα εργασίας ως οδηγός για τη διερεύνηση (διαφορετικά ανά ομάδα), μαρκαδόρους, χαρτόνια, κούκλα μασκότ, υπολογιστής, πίνακας KWLH, εικόνες που θα ανακαλύψουν τα παιδιά στην αυλή (για να περιοριστεί ο παράγοντας πιθανότητα να μην υπάρχουν τα ζητούμενα στοιχεία τη συγκεκριμένη ημέρα και ώρα), φυσικά υλικά της αυλής

6. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ  (περιγραφή διδακτικής μεθοδολογίας π.χ. διερευνητική, ομαδοσυνεργατική, βιωματική, κ.λπ. προσέγγιση, διδακτικές τεχνικές και διδακτικά εργαλεία, πλαίσιο και τεχνικές αξιολόγησης των μαθητών)  

Η διδακτική μεθοδολογία του σεναρίου βασίζεται στις αρχές της διερευνητικής μάθησης υλοποιώντας ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες και αξιοποιώντας την βιωματική μάθηση.

6.1 Μαθησιακά πλαίσια:

Α. Διερευνήσεις

●        Είδος Διερεύνησης: Το συγκεκριμένο σενάριο αποτελεί μία 45 λεπτών διδασκαλία που στηρίζεται στην ανακαλυπτική – διερευνητική μάθηση στο φυσικό πεδίο της αυλής από όπου και θα γίνει η συλλογή των δεδομένων. Αποτελεί ένα μέρος ενός γενικού σχεδίου εργασίας αναφορικά με τις αλλαγές που συμβαίνουν την εποχή της Άνοιξης.

●        Τίτλος: «Τι υπάρχει έξω στην αυλή» Κυνήγι θησαυρού στην αυλή του σχολείου μου

Β. Άλλα μαθησιακά πλαίσια που αξιοποιούνται:

Παιχνίδι οργανωμένο, Συζήτηση, Ευκαιριακές Καταστάσεις

6.2 Διδακτικές μέθοδοι στρατηγικές τεχνικές και πρακτικές:

 

Η διδακτική παρέμβαση ακολουθεί τα στάδια της διερευνητικής μάθησης καθώς το συγκεκριμένο θέμα αφορά μελέτη στο φυσικό πεδίο και καταγραφή ευρημάτων με σκοπό τη συλλογή δεδομένων και την αποτύπωσή τους σε ένα ενιαίο στατιστικό πίνακα. Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για ανοιχτού τύπου διερεύνηση, όπου τα παιδιά θα λειτουργήσουν ως ερευνητές και θα συμμετέχουν σε μια  διερευνητική διαδικασία, καθώς το σενάριο λαμβάνει χώρα στο τρίτο τρίμηνο και τα παιδιά έχουν εξοικειωθεί με τα διάφορα στάδια της διερευνητικής μάθησης. Η νηπιαγωγός θα αξιοποιήσει πρότερες εμπειρίες των παιδιών σχετικά με τη φύση και τις εμπειρίες τους και μέσα από κατάλληλες ανοιχτού τύπου ερωτήσεις που θα γίνουν με τη βοήθεια μιας κούκλας μασκότ θα εμπλακούν σε μια βιωματική ανακαλυπτική μάθηση συγκεντρώνοντας στοιχεία που θα αποτελέσουν τη βάση ενός ενιαίου συλλογικού στατιστικού πίνακα. Επίσης είναι βιωματική και συνεργατική καθώς τα παιδιά μέσα από τις διερευνήσεις τους θα δουλέψουν στο πεδίο και σε μικρές ομάδες και συλλογικά Η διδακτική παρέμβαση θα οργανωθεί γύρω από ένα ερώτημα προς διερεύνηση και τα παιδιά θα εργαστούν σε ομάδες ακολουθώντας τα στάδια της διερευνητικής μάθησης σε κάθε φάση της διδακτικής παρέμβασης.

Διαφοροποιημένη Διδασκαλία: Η δραστηριότητα αυτή αφορά διερεύνηση και το κέντρο βάρους εστιάζει στις δυνατότητες των ίδιων των μαθητών και κατά την εξέλιξή της ενδέχεται να τροποποιηθεί. Επίσης και ο χρόνος είναι ενδεικτικός καθώς πρόκειται για μία τάξη με πολλά προνήπια και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι οποίοι μπορεί να χρειαστούν περισσότερη υποστήριξη και χρόνο για να ολοκληρώσουν τις συνεργατικές φάσεις της δραστηριότητας.

Για τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θα υπάρχουν και οι αντίστοιχες εικόνες στο πεδίο παρατήρησης για να κινητοποιηθούν να συμμετέχουν ενεργά στην έρευνα.

Για τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες θα υπάρχει έτοιμος από την εκπαιδευτικό και ένας πίνακας αναφοράς με τις εικόνες και τις αντίστοιχες λέξεις.

Για τους προχωρημένους μαθητές τα συλλεχθέντα δεδομένα θα συνδεθούν και με το κριτήριο των αισθήσεων (Πίνακας ΤΠΕ)

Οι διδακτικές τεχνικές που αξιοποιούνται αποτυπώνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα και περιγράφονται αναλυτικά στην περιγραφή των φάσεων της διδακτικής παρέμβασης:

 

6.3 Ρόλος του Εκπαιδευτικού:

Ο/Η νηπιαγωγός εναλλάσσει διαφορετικούς ρόλους κατά την ανάπτυξη του διδακτικού σεναρίου. Συγκεκριμένα κατά την εξέλιξη του μαθησιακού προγράμματος λειτουργεί ως:

α. Ως ενορχηστρωτής της μαθησιακής εμπειρίας, καθώς δημιουργεί το πλαίσιο για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών πρακτικών και μαθησιακών εμπειριών στο σχολείο, διασφαλίζοντας ισορροπία ανάμεσα στις μαθησιακές εμπειρίες που ξεκινούν από τα ίδια τα παιδιά και εμπλουτίζονται από τις/τους νηπιαγωγούς, ώστε να επιτευχθούν τα μαθησιακά αποτελέσματα.

β. Ως διαμεσολαβητής μεταξύ των παιδιών και του κόσμου - φυσικό πεδίο που τα περιβάλλει. Τα παιδιά μελετούν το περιβάλλον και ανακαλύπτουν στοιχεία που σχετίζονται με την εποχή. Είναι ο ενδιάμεσος κρίκος που καταγράφει, ερμηνεύει, επικοινωνεί και υποστηρίζει τις ιδέες, τις ανάγκες και τα επιτεύγματα των παιδιών στο σχολείο με την κοινωνία και τους γονείς, αλλά και στα άλλα πλαίσια της καθημερινής εμπειρίας τους, συντονίζοντας τις δράσεις τους σε σχέση με το περιβάλλον αλλά και τον κόσμο των παιδιών.

γ. ως ερευνητής, που μαζί με τα παιδιά ερευνά το φυσικό περιβάλλον, συμμετέχει ενεργά στην πειραματική διαδικασία και παρατηρεί, καταγράφει τη μαθησιακή πορεία και εξέλιξη των μαθητών δίνοντας και την αντίστοιχη ανατροφοδότηση.

6.4 Τεχνικές Αξιολόγησης:

Η αξιολόγηση καθ’ όλη την διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου θα είναι  συνεχής και διαμορφωτική με τη συμπλήρωση του πίνακα KWLH. Θα γίνει παρατήρηση της δράσης στο φυσικό πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας αλλά και του τρόπου που εργάζονται οι μαθητές σε ομάδες και συλλογικά και θα παραητηρθεί και ο βαθμός εμπλοκής τους στην όλη διαδικασία. Προϊόν αξιολόγησης θα είναι και οι πίνακες που θα δημιουργηθούν από τα παιδιά με τα δεδομένα που συνέλεξαν αλλά και το συνεργατικό έργο με αξιοποίηση των συλλεχθέντων δεδομένων που ανακάλυψαν τα παιδιά. Όλα τα παραπάνω δεδομένα αποτελούν τα τεκμήρια της μάθησης, τα οποία θα οδηγήσουν στην παιδαγωγική τεκμηρίωση μέσα από την ανάλυση τους και την κατανόηση της ατομικής μαθησιακής πορείας.

7.ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ (ενδεικτικά: περιγραφή δραστηριοτήτων, σταδίων/φάσεων, ενεργειών εκπαιδευτικού και μαθητών)

Α’ ΦΑΣΗ-ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ

Δραστηριότητα 1: Διάρκεια 5 λεπτά

 

Η ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών να εμπλακούν σε ένα κυνήγι θησαυρού και να ανακαλύψουν τι υπάρχει κρυμμένο στη Φύση, καθώς είμαστε στην εποχή της Άνοιξης θα γίνει με τη χρήση μιας Κούκλας Μασκότ , η οποία θα θα εμπλακεί σε διάλογο με τα παιδιά και μέσα από ανοιχτές ερωτήσεις θα τα οδηγήσει στο να απαντήσουν στο ερώτημα: « Τι υπάρχει έξω στην αυλή;»

Η κούκλα Μασκότ αυτοπαρουσιάζεται στους μαθητές και τους λέει ότι είναι η Σπρινγκ . «Χαρούμενη είμαι πολύ γιατί επιτέλους έφυγε ο Χειμώνας και η Φύση άρχισε να ξυπνά. Βγήκα βόλτα και ανακάλυψα ένα σωρό θησαυρούς.  Την άνοιξη γίνονται πολλές αλλαγές. Μήπως έχετε παρατηρήσει κάποιες από αυτές;»

Καταιγισμός ιδεών και συμπληρώνεται ο πίνακας KWLH (1^η στήλη) για διερέυνηση των απόψεων και των εμπειριών των μαθητών.

Η κούκλα μασκότ θα ήθελε να ανακαλύψει τι υπάρχει και στη δική μας σχολική αυλή και τους λέει « Θέλω να με βοηθήσετε και να γίνετε μικροί ντετέκτιβ και να σας αναθέσω μία αποστολή.» Θέλω να ανακαλύψετε «Τι υπάρχει έξω στην αυλή»

Συμπληρώνεται και η 2^η στήλη του πίνακα KWLH.

Β΄ ΦΑΣΗ-ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Διάρκεια 10 λεπτά

Δραστηριότητα 1:

Η κούκλα Μασκότ δίνει οδηγίες στους μαθητές:

1. Θα πάρετε όλοι από ένα φυλλάδιο – οδηγό. Θα πρέπει τα αντικείμενα που θα βρείτε να είναι ακριβώς τα ίδια με αυτά που έχετε στο φυλλάδιο σα ο καθένας.

(Η Α ομάδα θα έχει δέντρα, θάμνους, φυτά, λουλούδια, χορτάρι, μέλισσα, πεταλούδα, μυρμήγκι, πέτρες, χώμα  )

(Η Β ομάδα θα έχει δέντρα, μέλισσα, πεταλούδα, μυρμήγκι, αράχνη,  πουλί, θάμνους, χορτάρι, λουλούδια, χώμα )

(Η Γ ομάδα θα έχει δέντρα, θάμνους, χορτάρι, μέλισσα, πεταλούδα, μυρμήγκι, λουλούδια, πέτρες, χώμα,  αράχνη,)

(Η Δ ομάδα θα έχει δέντρα, πέτρες, κλαδιά, χορτάρι, θάμνους, χορτάρι, μέλισσα, πεταλούδα, μυρμήγκι, λουλούδια)

2. Πολλά από τα στοιχεία που υπάρχουν στο φυλλάδιο μπορεί απλά να το δείτε, να το ακούσετε, να το μυρίσετε, να το αγγίξετε. Για παράδειγμα το φυλλάδιο μπορεί  να έχει ένα πουλί αλλά να μη το βλέπετε αλλά να το ακούτε. Θα το σημειώσετε στο χαρτί σας γιατί το ακούσατε.

3. Θα έχετε 10 λεπτά να κυνηγήσετε το θησαυρό σας και να τα σημειώσετε στο χαρτί με ένα σημαδάκι.

4. Το κυνήγι θησαυρού θα τελειώσει μόλις ακούσετε το σφύριγμα από την κυρία.

5. Αμέσως Θα μπείτε στην τάξη και  ανάλογα με το φύλλο εργασίας που κρατάτε θα καθίσετε στο αντίστοιχο τραπέζι.

Τα παιδιά θα πάρουν από ένα μαρκαδόρο και το χαρτί και θα σταθούν στην πόρτα της τάξης.

Γ΄ ΦΑΣΗ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ Διάρκεια 15 λεπτά

Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες κόβουν και κολλούν τα στοιχεία που βρήκαν δημιουργώντας η καθεμιά το δικό της πίνακα αναφοράς και ταξινομώντας τα ευρήματα σε κατηγορίες π.χ. με τα φυτά, τα έντομα, τα στοιχεία της φύσης και τα αντικείμενα που υπάρχουν στην αυλή του σχολείου μας.

Συγκεντρώνονται στην παρεούλα και τον παρουσιάζουν.

Συμπληρώνεται ο πίνακας WKLH (3^η στήλη Learn)

Δ΄ ΦΑΣΗ-ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ  Διάρκεια 10 λεπτά

Συλλογικά οι μαθητές δημιουργούν ένα ενιαίο έργο Τέχνης για την αυλή του σχολείου και τους θησαυρούς της στον υπολογιστή επιλέγοντας  και τοποθετώντας αυτά που υπάρχουν έξω στη Φύση και ανακάλυψαν κατά τη διάρκεια της εξερεύνησης τους με drag & drop.  Οι προχωρημένοι μαθητές μπορούν να πουν και ποια αίσθηση χρησιμοποίησαν.

Ε΄ ΦΑΣΗ-ΕΚΤΙΜΗΣΗ Διάρκεια 5 λεπτά

Παρουσίαση στην κούκλα τι ανακάλυψαν στη δική τους αυλή.

Ολοκλήρωση πίνακα KWLH (4^η στήλη HOW)

8. ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Ως προέκταση του σεναρίου θα μπορούσαμε να ασχοληθούμε με ομαδοποιήσεις ευρημάτων

Να γίνει εκτενέστερη μελέτη κάποιων ευρημάτων ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των μαθητών και τη συμμετοχή στην έρευνα των γονέων

Να δημιουργηθούν ανοιξιάτικα έργα Τέχνης με  τα ευρήματα

9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

Elstgeest, J. (1986). The right question at the right time. In W. Harlen (Ed.), Primary science: Taking the plunge (pp. 36-46). London: Heinemann.

Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (2021). Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση, Αθήνα:ΙΕΠ

Ζόγκζα, Β. (2006). Η βιολογική γνώση στην παιδική ηλικία. Ιδέες των παιδιών και διδακτικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Μεταίχμιο

Μπιρμπίλη, Μ. (2008). Προς μία παιδαγωγική του διαλόγου: Η σημασία και ο ρόλος των ερωτήσεων στην Προσχολική Εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg

Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2021). Οδηγός νηπιαγωγού - Υποστηρικτικό υλικό. Πυξίδα: Θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο-Διδακτικοί σχεδιασμοί. Στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΙΕΠ με MIS 5035542.

Ραβάνης, Κ. (2005). Οι Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση: Διδακτική και γνωστική προσέγγιση. Αθήνα: Τυπωθήτω.

3ο ΑΔΣ με το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα

 

1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

 

Τίτλος διδακτικού σεναρίου: «Πώς να βάψω κόκκινο το αυγό;»

Δημιουργοί:

Κλειδαρά Μαρία

Βαθμίδα - Πλαίσιο– Τάξη:

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση - Νηπιαγωγείο

-Αριθμός παιδιών και χαρακτηριστικά: 

Τα παιδιά οργανώνονται σε ομάδες εργασίας, ανομοιογενείς για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα όπου οι μαθητές μέσω της αλληλεπίδρασης και τον καταμερισμό εργασιών και ρόλων να αναπτύξουν εποικοδομητικές συζητήσεις, να διαχειριστούν και να παρουσιάσουν πληροφορίες και να αξιοποιήσουν τα κατάλληλα προς το θέμα εργαλεία και να ολοκληρώσουν μια συγκεκριμένη σειρά καθηκόντων και ρόλων ενός σχεδίου εργασίας - Θεματικής προσέγγισης (τυπική συνεργατική μάθηση)

-Ιδιαιτερότητες πλαισίου-ομάδας παιδιών:

Οι μαθητές της τάξης μας είναι 18 νήπια και προνήπια. Από αυτά τα 6 νήπια (3 αγόρια και 3 κορίτσια) και 12 προνήπια (4 αγόρια και 8 κορίτσια) έχουν παρόμοιο πολιτιστικό υπόβαθρο.  Ένας μαθητής είναι με επαναφοίτηση και γνωμάτευση ΚΕΔΑΣΥ και φοιτά στο Τμήμα Ένταξης και ένα προνήπιο έχει γνωμάτευση από ΚΕΔΑΣΥ για παράλληλη στήριξη, την οποία όμως δεν έχει.  Κατά το σχεδιασμό του σεναρίου έχουν ληφθεί υπόψη τα ενδιαφέροντα, οι ικανότητες και οι ανάγκες όλων των μαθητών και έχουν σχεδιαστεί εργασίες με νόημα που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και τις ιδιαιτερότητες  και μέσω της ευέλικτης ομαδοποίησης των ομάδων εργασίας να δίνεται η δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής σε όλες τις δραστηριότητες και μάθησης σε όλα τα παιδιά.

-Χαρακτηριστικά του σχολείου-τάξης:

Διθέσιο νηπιαγωγείο με λειτουργία 2 Πρωινών Υποχρεωτικών Τμημάτων, έχει Τμήμα Ένταξης, Πρωινή Προαιρετική Ζώνη και Προαιρετικό Ολοήμερο

-Χαρακτηριστικά περιβάλλοντος:

Η αίθουσα είναι ευρύχωρη και φωτεινή, υπάρχει χώρος για την ανάπτυξη μαθησιακών κέντρων και για παιχνίδι ή ψυχοκινητικές δραστηριότητες. Η αίθουσα είναι οργανωμένη σε μαθησιακά κέντρα (παρεούλα, βιβλιοθήκη, φυσικών επιστημών, οικοδομικό υλικό κλπ)και οι μαθητές έχουν εύκολη πρόσβαση στη χρήση των υλικών. Επίσης υπάρχει άνσεη στο χώρο και δύναται να μεταμορφωθούν τα μαθησιακά κέντρα, όπως παραδοσιακά υπάρχουν σε νέα ανάλογα με το θέμα μελέτης. Η αυλή είναι μεγάλη και προσφέρεται για εξερευνήσεις, αθλητικές εκδηλώσεις, παιχνίδι και ψυχαγωγία.

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές και σύνδεση με ΠΣ

 

Χρονικός προσδιορισμός

-Ημερολογιακή τοποθέτηση στο σχολικό έτος:

Η υλοποίηση του σεναρίου αναφέρεται στο τέλος της σχολικής χρονιάς και συγκεκριμένα στο τρίτο τρίμηνο. Τα παιδιά έχουν μάθει να δουλεύουν σε ομάδες και να αλληλεπιδρούν  μεταξύ τους. Έχουν μάθει να δουλεύουν διερευνητικά και από την εμπειρία μου αυτός ο αρχικός σχεδιασμός ενδέχεται να αλλάξει ανάλογα με τις δυνατότητες και τις εμπειρίες των μαθητών.

- Εκτιμώμενος χρόνος-διάρκεια σε ημέρες:

Το σενάριο αυτό δημιουργήθηκε για την αξιολόγηση εκπαιδευτικού στο Πεδίο Α1 και είναι μία δραστηριότητα 45 λεπτών

2. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (και πιθανές αντιλήψεις μαθητών/τριών για το προς μελέτη θέμα) – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ/ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Σύντομη περιγραφή σκεπτικού (επιστημονικές έννοιες, αιτιολόγηση επιλογής και σύνδεση με αναπτυξιακά και άλλα χαρακτηριστικά):

Ενσωματώνοντας στη διδασκαλία με αφορμή των εορτασμό της θρησκευτικής γιορτής του Πάσχα πολιτισμικά και πολιτιστικά στοιχεία, τα παιδιά αναγνωρίζουν την ταυτότητά τους και καλλιεργούν μέσω των πολιτισμικών και πολιτιστικών στοιχείων που φέρει το καθένα την πολυπολιτισμική και πολυγλωσσική επίγνωση (Πεντέρη, ΟΝ, σ156). Η επαφή των παιδιών με θέματα της ιστορίας και του πολιτισμού έχουν ως στόχο  την κατανόηση της ανθρώπινης δράσης και την εξοικείωση των παιδιών με το χρόνο, την ανάπτυξη της ιστορικής τους αντίληψης και τη γνωριμία των παιδιών με τις συνήθειες, τα ήθη –έθιμα και τις παραδόσεις συμβάλλουν στη διαμόρφωση της κοινωνική τους ταυτότητας. (Πεντέρη, ΠΣ, σ. 51).

Στο σενάριο αυτό αξιοποιείται, στα πλαίσια της διερεύνησης, η σπειροειδής μάθηση, σύμφωνα με την οποία οι πληροφορίες παρουσιάζονται στα παιδιά με απλό τρόπο και μέσα από πραγματικά αντικείμενα τα οποία χειρίζονται και βιώνουν ένα από τα βασικά έθιμα του Πάσχα που είναι η βαφή των αυγών.

α) Εναλλακτικές (πρότερες) αντιλήψεις, τις ιδέες και τις αναπαραστάσεις των μαθητών/τριών (δηλαδή λανθασμένες ή ατελείς «γνώσεις» από εμπειρική ή επιστημονική άποψη):

Η παράδοση, πολιτιστικό και πολιτισμικό αγαθό των ανθρώπων, δεν εκφράζεται πάντοτε με απτούς τρόπους – ως αντικείμενο το οποίο να μπορούμε να αγγίξουμε, να κρατήσουμε ή να παρουσιάσουμε ως έκθεμα. Στο νηπιαγωγείο δίνεται η δυνατότητα στα πλαίσια μιας πολιτισμικά ευαίσθητης διδασκαλίας να εμπλουτίζεται η επεξεργασία βασικών εννοιών, αρχών και θεμάτων στις διερευνήσεις που υλοποιούνται από τα παιδιά σε σχέση με την παράδοση, υπό το πρίσμα του πολιτισμικού πλουραλισμού (Πεντέρη, ΟΝ, σ. 155).

β) Πιθανές δυσκολίες της σκέψης τους σχετικά με τις έννοιες αυτές:

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να διαβάσουν ένα γραπτό κείμενο.

γ) Ζητήματα στην κοινωνική δομή της τάξης:

Για να εξασφαλιστεί η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση μεταξύ των παιδιών οι ομάδες θα χωριστούν σύμφωνα  με τον ΟΝ. Θα δημιουργηθούν  τυχαία ομάδες ανάλογα με τις εργασίες που θα γίνουν κατά τη διάρκεια του σεναρίου και θα περιλαμβάνει νήπια – προνήπια, αγόρια και κορίτσια.

3. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

Ως προς τις προαπαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες, τα παιδιά αναμένεται να:

Γνώσεις:

Να διακρίνουν τα διάφορα είδη των γραπτών κειμένων και να αναγνωρίζουν στοιχεία της δομής τους (Α.1.2 i)

Να γνωρίζουν τα υλικά και τα μέσα (μη ψηφιακά και ψηφιακά) που είναι απαραίτητα για τη γραφή στην καθημερινότητα (Α.1.2.ii)

Να διακρίνουν τις βασικές εντολές προγραμματισμού προγραμματιζόμενων παιχνιδιών (π.χ. εντολές κίνησης μπροστά – πίσω – αριστερά – δεξιά) (Α.2.2.iii)

Δεξιότητες:

Να κάνουν περιγραφές με λογική σειρά και συνέπεια (Α1.1.i)

Ν απροβλέπουν το περιεχόμενο του κειμένου και να ζητούν διευκρινίσεις για σημεία που δεν κατανοούν (Α.1.2.i)

Να χρησιμοποιούν τις βασικές εντολές προγραμαμτισμού(π.χ. εντολές κίνησης μπροστά – πίσω – αριστερά – δεξιά) (Α.2.2.iii)

 

4. ΣΚΟΠΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ - ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

(σκοπός σεναρίου και προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα ως προς τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις)

Σκοπός:

Σκοπός του σεναρίου είναι  οι μαθητές μέσω της διερεύνησης και της ανακάλυψης των οδηγιών βαφής αυγών να ακολουθήσουν μία λογική σειρά βημάτων και να αναπτύξουν γνώσεις και δεξιότητες που αφορούν τις Κοινωνικές Επιστήμες και πιο συγκεκριμένα να εμπλακούν ενεργά στη βίωση ενός εθίμου πασχαλινού. Μέσα από το πείραμα και τη παιγνιώδη μάθηση να δημιοθργήσουν έναν οδηγό βαφής αυγών που θα είναι εύκολα αναγνώσιμος και από τα παιδιά δίνοντας απάντηση στο ερώτημα «Πώς βάφουμε τα αυγά;».

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:

 

5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ

(ενδεικτικά: οργάνωση της τάξης, εκπαιδευτικό υλικό, αξιοποίηση εποπτικών μέσων, λογισμικών και υπηρεσιών των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών)

Φυσικό Περιβάλλον:

Το συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο υλοποιείται αξιοποιώντας τον εσωτερικό χώρο του σχολείου και πιο συγκεκριμένα την παρεούλα όπου θα τοποθετηθεί ένα τραπέζι με όλα τα υλικά τα οποία σε πρώτη φάση δε θα είναι ορατά και κατόπιν θα διεξαχθεί η διαδικασία βαφής των αυγών. ¨Επειτα οι μαθητές θα εργαστούν σε τραπέζια ανά ομάδες όπου και θα συνεργαστούν. Και έπειτα και πάλι στην παρεούλα όπου όλοι μαζί οι μαθητές θα συνεχίσουν τις δραστηριότητες (Πλέγμα με beebot, έντυπο οδηγιών)

Ψηφιακό Περιβάλλον:

Στο συγκεκριμένο σενάριο θα αξιοποιηθεί ο υπολογιστής της τάξης για την επίδειξη πληροφοριών αλλά και των οδηγιών της βαφής των αυγών ώστε να μπορούν όλοι οι μαθητές να βλέπουν το έντυπο.

Εκπαιδευτικό Υλικό:

Εκπαιδευτικά βίντεο, χαρτόνια, χαρτί ζωγραφικής, μαρκαδόροι, τετραγωνισμένα δάπεδα βαφή αυγών, αυγά, λεκάνη, γάντια, ξύδι, νερό, κουτάλια, κούκλα μασκότ – ΑΒΓΟ ΚΟΚΚΙΝΟ, .

6. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ  (περιγραφή διδακτικής μεθοδολογίας π.χ. διερευνητική, ομαδοσυνεργατική, βιωματική, κ.λπ. προσέγγιση, διδακτικές τεχνικές και διδακτικά εργαλεία, πλαίσιο και τεχνικές αξιολόγησης των μαθητών)  

Η διδακτική μεθοδολογία του σεναρίου βασίζεται στις αρχές της διερευνητικής μάθησης υλοποιώντας ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες και αξιοποιώντας την βιωματική μάθηση.

 

6.1 Μαθησιακά πλαίσια:

Α. Διερευνήσεις

●        Είδος Διερεύνησης: Το συγκεκριμένο σενάριο αποτελεί μέρος ενός σχεδίου εργασίας που αφορά το Πάσχα και ανήκει στις διερευνήσεις.

●        Τίτλος: Το κόκκινο αυγό

Β. Άλλα μαθησιακά πλαίσια που αξιοποιούνται:

Καθημερινές ευκαιριακές καταστάσεις.

6.2 Διδακτικές μέθοδοι στρατηγικές τεχνικές και πρακτικές:

 

Η διδακτική παρέμβαση ακολουθεί τα στάδια της διερευνητικής μάθησης. Ειδικότερα χρησιμοποιείται η διερευνητική μάθηση για τη μελέτη και την επίλυση ερωτημάτων που αναδύονται από το πλαίσιο του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος και εμπίπτουν στα ενδιαφέροντα των παιδιών, συνιστώντας γνωστική πρόκληση για αυτά. Πιο συγκεκριμένα ο σχεδιασμός αυτής της φάσης ανήκει στις διερευνήσεις. Τα παιδιά δραστηριοποιούνται ώστε να βάψουν τα αυγά κόκκινα σύμφωνα με το έθιμο του τόπου τους και να δημιουργήσουν το δικό τους έντυπο με οδηγίες. Ακολουθούν μια διαδικασία τεσσάρων σταδίων: i. ανάδυση προβλήματος, ii. συλλογή πληροφοριών και διατύπωση υποθέσεων, iii. οργάνωση του υλικού που συλλέχθηκε και iv. Παρουσίαση των συμπερασμάτων στην ολομέλεια .

Τα παιδιά ενεργοποιούνται και αναπτύσσουν εσωτερικά κίνητρα για τη μάθηση και εμπλέκονται ενεργά στις δραστηριότητες καθώς αυτές εμπεριέχουν παιγνιώδη χαρακτηριστικά.

Επιπλέον, εφαρμόζεται και η συνεργατική μάθηση κατά την οποία οι μαθητές και οι μαθήτριες αλληλεπιδρούν σε άτυπες  ομάδες, επιδεικνύοντας υπευθυνότητα απέναντι στη δική τους μάθηση αλλά και των μελών της ομάδας.

Συγκεκριμένα: α) Συγκροτούνται ανομοιογενής ομάδες με παιγνιώδη τρόπο  β) υποστηρίζεται ο καταμερισμός εργασίας και η ανάληψη ρόλων από τα παιδιά και  γ)  αναπτύσσονται αλληλεπιδράσεις και σχέσεις  μεταξύ των μελών της ομάδας

Τα παιδιά ανταλλάσουν απόψεις μεταξύ τους αλλά και με την νηπιαγωγό σχολιαζοντας τον τρόπο εργασίας τόσο τον δικό τους αλλά και των συμμαθητών τους καθώς και την αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων ως προς την αποκτηση των επιθυμητων γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων.

Εφαρμόζεται η ρουτίνα Σκέψης “Τότε νόμιζα - Τώρα Ξέρω”

Διαφοροποιημένη Διδασκαλία: Η δραστηριότητα αυτή αφορά διερεύνηση και το κέντρο βάρους εστιάζει στις δυνατότητες των ίδιων των μαθητών και κατά την εξέλιξή της ενδέχεται να τροποποιηθεί. Επίσης και ο χρόνος είναι ενδεικτικός καθώς πρόκειται για μία τάξη με πολλά προνήπια και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι οποίοι μπορεί να χρειαστούν περισσότερη υποστήριξη και χρόνο για να ολοκληρώσουν τις συνεργατικές φάσεις της δραστηριότητας.

Οι διδακτικές τεχνικές που αξιοποιούνται αποτυπώνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα και περιγράφονται αναλυτικά στην περιγραφή των φάσεων της διδακτικής παρέμβασης:

 

 6.3 Ρόλος του Εκπαιδευτικού:

Ο/Η νηπιαγωγός εναλλάσσει διαφορετικούς ρόλους κατά την ανάπτυξη του διδακτικού σεναρίου. Συγκεκριμένα κατά την εξέλιξη του μαθησιακού προγράμματος λειτουργεί ως:

α. Ως ενορχηστρωτής της μαθησιακής εμπειρίας, καθώς δημιουργεί το πλαίσιο για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών πρακτικών και μαθησιακών εμπειριών στο σχολείο, διασφαλίζοντας ισορροπία ανάμεσα στις μαθησιακές εμπειρίες που ξεκινούν από τα ίδια τα παιδιά και εμπλουτίζονται από τη νηπιαγωγό, ώστε να επιτευχθούν τα μαθησιακά αποτελέσματα.

β. Ως διαμεσολαβητής μεταξύ των παιδιών και του κόσμου - φυσικό πεδίο που τα περιβάλλει, εδώ τα βοηθά να βάψουν τα αυγά και να γνωρίσουν ένα παραδοσιακό έθιμο. Είναι ο ενδιάμεσος κρίκος που καταγράφει, ερμηνεύει, επικοινωνεί και υποστηρίζει τις ιδέες, τις ανάγκες και τα επιτεύγματα των παιδιών στο σχολείο με την κοινωνία και τους γονείς, αλλά και στα άλλα πλαίσια της καθημερινής εμπειρίας τους, συντονίζοντας τις δράσεις τους σε σχέση με το περιβάλλον αλλά και τον κόσμο των παιδιών.

γ. ως ερευνητής, που μαζί με τα παιδιά ερευνά το φυσικό περιβάλλον, συμμετέχει ενεργά στην πειραματική διαδικασία και παρατηρεί, καταγράφει τη μαθησιακή πορεία και εξέλιξη των μαθητών δίνοντας και την αντίστοιχη ανατροφοδότηση.

6.4 Τεχνικές Αξιολόγησης:

Η αξιολόγηση καθ’ όλη την διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου θα είναι  συνεχής και διαμορφωτική με τη συμπλήρωση του πίνακα KWLH. Θα γίνει παρατήρηση της δράσης στο φυσικό πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας αλλά και του τρόπου που εργάζονται οι μαθητές σε ομάδες και συλλογικά και θα παραητηρθεί και ο βαθμός εμπλοκής τους στην όλη διαδικασία. Προϊόν αξιολόγησης θα είναι και το έντυπο οδηγιών που θα δημιουργηθεί από τα παιδιά. Όλα τα παραπάνω δεδομένα αποτελούν τα τεκμήρια της μάθησης, τα οποία θα οδηγήσουν στην παιδαγωγική τεκμηρίωση μέσα από την ανάλυση τους και την κατανόηση της ατομικής μαθησιακής πορείας.

 

7.ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ (ενδεικτικά: περιγραφή δραστηριοτήτων, σταδίων/φάσεων, ενεργειών εκπαιδευτικού και μαθητών)

Α Φάση

 

Α’ ΦΑΣΗ-ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ

Δραστηριότητα 1:

Η ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των παιδιών γίνεται με τη βοήθεια μίας κούκλας – μασκότ (ΑΒΓΟ ΚΟΚΚΙΝΟ) ή ένα avatar που υπενθυμίζει στα παιδιά πώς σήμερα είναι Πέμπτη και σε λίγες μέρες θα έρθει η Μεγάλη Πέμπτη και θα βάψουμε τα αυγά κόκκινα.

Το ΑΒΓΟ (κούκλα μασκότ) αναπτύσσει διάλογο με τα παιδιά με σκοπό να παρουσιάσουν τα παιδιά τις πληροφορίες που είχαν συγκεντρώσει τις προηγούμενες ημέρες με τη βοήθεια των γονιών τους και δημιούργησαν συνεργατικές αφίσες.

Τα παιδιά της Α ομάδας απαντούν στο ερώτημα που θέτει το ΑΒΓΟ (κούκλα μασκότ) «Γιατί βάφουμε κόκκινα τα αυγά;» Τα παιδιά δίνουν τις πληροφορίες δείχνοντας την αφίσα τους ή επιλέγοντας το σχετικο βίντεο που βρήκαν κατά την αναζήτησή τους στο σπίτι.

Τα παιδιά της Β ομάδας απαντούν στο ερώτημα που θέτει το ΑΒΓΟ (κούκλα μασκότ) «Τι ξέρετε για το έθιμο του τσουγκρίσματος;» Τα παιδιά δίνουν τις πληροφορίες δείχνοντας την αφίσα τους ή επιλέγοντας το σχετικο βίντεο που βρήκαν κατά την αναζήτησή τους στο σπίτι.

Το  ΑΒΓΟ (κούκλα μασκότ) τους θέτει το ερώτημα

«Εσείς έχετε βάψει τα δικά σας τα αυγά;»

«Βλέπω κάποια αυγά αλλά δεν είναι κόκκινα»

 και από τη συζήτηση προκύπτει το ερώτημα «Πώς βάφονται τα αυγά;»

Στο μεταξύ η νηπιαγωγός σημειώνει στον πίνακα KWLH (1η στήλη και 2η στήλη) το τι ξέρουν τα παιδιά.

 

Β΄ ΦΑΣΗ-ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Η νηπιαγωγός ανακαλύπτει στα παιδιά τι έχει κρυμμένο κάτω από το πανί (όπου βρίσκονται όλα τα υλικά για να βαφτούν τα αυγά.

«Από τα υλικά που βλέπετε πάνω στο τραπέζι ποιο νομίζετε ότι θα μπορούσε να μας δώσει οδηγίες για το πώς να βάψουμε τα αυγά;»

Τα παιδιά παραητρούν τα υλικά και βρίσκουν τη βαφή.

Στο μεταξύ η νηπιαγωγός εμφανίζει τη φωτογραφία της βαφής στον υπολογιστή ώστε να μπορούν να τη δουν όλα τα παιδιά.

Οι μαθητές ανά ομάδες κάνουν υποθέσεις το τι μπορεί να λένε οι οδηγίες. Έτσι η Α ομάδα διαβάζει με τη βοήθεια της νηπιαγωγού την οδηγία και την εκτελούν.

Η Β ομάδα διαβάζει την επόμενη και την εκτελούν κοκ

Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία  βαφής των αυγών τα παιδιά ανακαλούν στη μνήμη τους τα στάδια της διαδικασίας και η νηπιαγωγός τα γράφει σε έναν πίνακα.

Γ΄ ΦΑΣΗ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ

«Νομίζετε ότι παίρνοντας στο σπίτι αυτές τις οδηγίες θα μπορούσατε να βάψετε τα αυγά σας κόκκινα. Μήπως θα μπορούσαμε να το κάνουμε πιο εύκολο; Εσείς με ποιο τρόπο νομίζετε ότι θα καταλαβαίνατε καλύτερα τις οδηγίες βαφής των αυγών;»

(Υπάρχουν έτοιμα καρτελάκια με εικόνα και κείμενο. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες επιλέγοντας ένα καρτελάκι και κάθονται στο τραπέζι που έχει την αντίστοιχη εικόνα)

Οι μαθητές θα πρέπει σύμφωνα με το καρτελάκι που έχουν να ζωγραφίσουν σε ένα τετράγωνο χαρτί όλοι μαζί το στάδιο της διαδικασίας βαφής των κόκκινων αυγών. Αφού ολοκληρώσουν το έργο τους έρχονται στην παρεούλα και παρουσιάζουν ποιο στάδιο της διαδικασίας βαφής ζωγράφισαν.

Στη φάση αυτή συμπληρώνεται και ο πίνακας KWLH (3^η στήλη)

Δ΄ ΦΑΣΗ-ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ

Δραστηριότητα 1: 

Κατόπιν, οι μαθητές τοποθετούν τις κάρτες ζωγραφιές που δημιούργησαν στο πλέγμα και δημιουργούν την πίστα όπου η μελισσούλα BeeBot θα κινηθεί σύμφωνα με τις εντολές που θα δώσουν οι μαθητές από όλα τα στάδια της διαδικασίας βαφής των αυγών ώστε να φτάσουν στο κόκκινο αυγό.

Οι κάρτες τοποθετούνται στο δάπεδο κάτω από λεία επιφάνεια, όπου μετακινείται το επιδαπέδιο ρομπότ Beebot. Οι μαθητές  είναι ήδη χωρισμένοι σε ομάδες και ξεκινά η ομάδα που έφτιαξε την πρώτη οδηγία.

Αφού περάσουν από όλα τα στάδια τοποθετούν τις εικόνες στην αφίσα με τις οδηγίες.

 

Ε΄ ΦΑΣΗ-ΕΚΤΙΜΗΣΗ

Τότε Νόμισα – Τώρα Ξέρω

Οι μαθητές παρατηρούν ξανά τις οδηγίες που είχαν αρχικά ώστε να βάψουν τα αυγά και τις οδηγίες που δημιούργησαν τα ίδια.

Η νηπιαγωγός ενθαρρύνει τα παιδιά μέσα από τη ρουτίνα σκέψης “Τότε Νόμιζα - Τώρα Ξέρω” να εντοπίσουν τις διαφορές σε αυτό που γνώριζαν και σε αυτό που τώρα ξέρουν.

Συμπληρωνεται και η 4^η στήλη του πίνακα KWLH όπου και καυταγράφονται οι απόψεις τους για το πώς έμαθαν να βάφουν αυγά.

8. ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Να δημιουργήσουμε μία έκθεση με πασχαλινά αυγά αξιοποιώντας για τη δημιουργία τους ποικίλα υλικά

Να γνωρίσουμε ήθη και έθιμα άλλων πολιτισμών

9. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (2021). Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση, Αθήνα:ΙΕΠ

Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2021). Οδηγός νηπιαγωγού - Υποστηρικτικό υλικό. Πυξίδα: Θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο-Διδακτικοί σχεδιασμοί. Στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΙΕΠ με MIS 5035542.

2ο ΑΔΣ στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα

 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

 

Τίτλος διδακτικού σεναρίου: Πώς θέλω να είναι το δημοτικό σχολείο που θα πάω;

Δημιουργός/οί: Κλειδαρά Μαρία

Βαθμίδα - Πλαίσιο– Τάξη

Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση - Νηπιαγωγείο

-Αριθμός παιδιών και χαρακτηριστικά:

Οι μαθητές της τάξης μας είναι 18 νήπια και προνήπια. Από αυτά τα 6 νήπια (3 αγόρια και 3 κορίτσια) και 12 προνήπια (4 αγόρια και 8 κορίτσια) έχουν παρόμοιο πολιτιστικό υπόβαθρο.  Ένας μαθητής είναι με επαναφοίτηση και γνωμάτευση ΚΕΔΑΣΥ και φοιτά στο Τμήμα Ένταξης και ένα προνήπιο έχει γνωμάτευση από ΚΕΔΑΣΥ για παράλληλη στήριξη, την οποία όμως δεν έχει. 

-Ιδιαιτερότητες πλαισίου-ομάδας παιδιών:.

Κατά το σχεδιασμό του σεναρίου έχουν ληφθεί υπόψη τα ενδιαφέροντα, οι ικανότητες και οι ανάγκες όλων των μαθητών και έχουν σχεδιαστεί εργασίες με νόημα που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και τις ιδιαιτερότητες  και μέσω της ευέλικτης ομαδοποίησης των ομάδων εργασίας να δίνεται η δυνατότητα ισότιμης συμμετοχής σε όλες τις δραστηριότητες και μάθησης σε όλα τα παιδιά.

Τα παιδιά οργανώνονται σε ομάδες εργασίας, ανομοιογενείς για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα όπου οι μαθητές μέσω της αλληλεπίδρασης και τον καταμερισμό εργασιών και ρόλων να αναπτύξουν εποικοδομητικές συζητήσεις, να διαχειριστούν και να παρουσιάσουν πληροφορίες και να αξιοποιήσουν τα κατάλληλα προς το θέμα εργαλεία και να ολοκληρώσουν μια συγκεκριμένη σειρά καθηκόντων και ρόλων ενός σχεδίου εργασίας - Θεματικής προσέγγισης (τυπική συνεργατική μάθηση)

-Χαρακτηριστικά του σχολείου-τάξης:

Διθέσιο νηπιαγωγείο με λειτουργία 2 Πρωινών Υποχρεωτικών Τμημάτων, έχει Τμήμα Ένταξης, Πρωινή Προαιρετική Ζώνη και Προαιρετικό Ολοήμερο

-Χαρακτηριστικά περιβάλλοντος:

Η αίθουσα είναι ευρύχωρη και φωτεινή, υπάρχει χώρος για την ανάπτυξη μαθησιακών κέντρων και για παιχνίδι ή ψυχοκινητικές δραστηριότητες και ο αύλειος χώρος ενδείκνυται για οργανωμένες δραστηριότητες στη φύση (υπάρχουν παρτέρια, φυτά και δέντρα προς άμεση παρατήρηση και προβληματισμό, βρύση,μεγάλη αυλή με δέντρα και χορτάρι κλπ).

 

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές και σύνδεση με ΠΣ

Προσχολική Εκπαίδευση
Βασικές Ικανότητες που αναμένεται να αναπτυχθούν	Βασικό Θεματικό πεδίο - Θεματική ενότητα: Γ. Παιδί και Θετικές Επιστήμες Γ3. Τεχνολογία Κατασκευών
Γνώσεις	Τεχνολογικά επιτεύγματα ανακαλύψεις και επιστήμονες
Δεξιότητες	Παρατήρηση τεχνητού κόσμου Επίλυση κατασκευαστικών προβλημάτων
Στάσεις	Αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης
Εμπλεκόμενα Θεματικά Πεδία - Θεματικές Ενότητες: Β. Παιδί , Ευατός και Κοινωνία Β.2. Κοινωνικές Επιστήμες

 

Χρονικός προσδιορισμός

-Ημερολογιακή τοποθέτηση στο σχολικό έτος:

Η υλοποίηση του σεναρίου αναφέρεται στο τέλος της σχολικής χρονιάς και συγκεκριμένα στο τρίτο τρίμηνο. Τα παιδιά έχουν μάθει να δουλεύουν σε ομάδες και να αλληλεπιδρούν  μεταξύ τους. Έχουν μάθει να δουλεύουν διερευνητικά και έχουν εξοικειωθεί με τις 5 φάσεις (5 Ε) και από την εμπειρία μου αυτός ο αρχικός σχεδιασμός ενδέχεται να αλλάξει ανάλογα με τις δυνατότητες και τις εμπειρίες των μαθητών.

- Εκτιμώμενος χρόνος-διάρκεια σε ημέρες:

Το σενάριο αυτό δημιουργήθηκε για την αξιολόγηση εκπαιδευτικού στο Πεδίο Α2 και είναι μία δραστηριότητα 45 λεπτών

 

2. ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟΥ (και πιθανές αντιλήψεις μαθητών/τριών για το προς μελέτη θέμα) – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ/ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Σύντομη περιγραφή σκεπτικού (επιστημονικές έννοιες, αιτιολόγηση επιλογής και σύνδεση με αναπτυξιακά και άλλα χαρακτηριστικά):

H έννοια τους ευημερίας προσανατολίζει την εκπαίδευση στο μέλλον καθώς αναφέρεται σε μια αθροιστική ανάπτυξη ικανοτήτων που θέτουν τα θεμέλια για την πνευματική και σωματική υγεία του παιδιού και διαμορφώνουν μια ασφαλή βάση για την εξερεύνηση και την κατανόηση του φυσικού και κοινωνικού κόσμου, προκαλώντας αίσθημα ικανοποίησης, χαράς και πληρότητας (Marbina, Mashford-Scott, Church & Tayler, 2015). Προετοιμάζοντας τους μαθητές του νηπιαγωγείου ομαλά για να μεταβούν στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα  συμβάλλει στην ομαλή προσαρμογή τους στο σχολικό περιβάλλον και κατά συνέπεια σε μια επιτυχημένη σχολική σταδιοδρομία. Μέσα από την έρευνα δράσης ο εκπαιδευτικός είναι σε θέση να ανιχνεύσει δυσκολίες  που πιθανά να αντιμετωπίζουν οι μαθητές αλλά και συναισθήματα που δυσκολεύουν το μαθητή. Το παιδί που είναι κοινωνικά και συναισθηματικά ώριμο αλλά και γνωρίζει το νέο πλαίσιο στο οποίο θα μεταβεί θα ανταποκριθεί με ευχαρίστηση στη μάθηση. Δημιουργώντας δε τις συνθήκες για να εκφράζουν τις ιδέες τους για το πώς θα ήθελαν να είναι το σχολείο στο οποίο φοιτούν τους δίνει την αίσθηση της ενεργής συμμετοχής και της δυνατότητας να αποφασίζουν για το περιβάλλον που μεγαλώνουν και κινούνται διαμορφώνοντας έτσι τους αυριανούς ενεργούς πολίτες που θα έχουν άποψη και ενεργό ρόλο στα δρώμενα της κοινωνίας όπου ζουν.

α) Εναλλακτικές (πρότερες) αντιλήψεις, τις ιδέες και τις αναπαραστάσεις των μαθητών/τριών (δηλαδή λανθασμένες ή ατελείς «γνώσεις» από εμπειρική ή επιστημονική άποψη):

Έχουν συνδέσει οι μαθητές το δημοτικό σχολείο με γραφή και ανάγνωση μόνο. Το σχολείο όμως και ιδιαίτερα η Α δημοτικού έχει κοινά στοιχέια με το νηπιαγωγείο και παρατηρείται αρκετά συχνά οι μαθητές με την αντίληψη ότι το σχολείο είναι μόνο γράμματα και διάβασμα να βαριούνται πολύ γρήγορα και να αποσπάται η προσοχή τους.

β) Πιθανές δυσκολίες της σκέψης τους σχετικά με τις έννοιες αυτές:

Πιθανή δυσκολία είναι ο φόβος που πιθανά να βιώσουν οι μαθητές για το δημοτικό σχολέιο για΄τι έιναι κάτι άγνωστο για όσα παιδιά δεν έχουν ήδη αδερφάκια αλλά και το γεγονός ότι πρόκειται για ένα νέο σχολικό πλαίσιο, του οποίου δ εγνωρίζουν τους κανόνες και σταδιακά πρέπει να μάθουν.

γ) Ζητήματα στην κοινωνική δομή της τάξης:

Για να εξασφαλιστεί η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση μεταξύ των παιδιών οι ομάδες θα χωριστούν σύμφωνα  με τον ΟΝ. Θα δημιουργηθούν  τυχαία ομάδες ανάλογα με τις εργασίες που θα γίνουν κατά τη διάρκεια του σεναρίου και θα περιλαμβάνει νήπια – προνήπια, αγόρια και κορίτσια.

3. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

Ως προς τις προαπαιτούμενες γνώσεις και δεξιότητες, τα παιδιά αναμένεται να:

Γνώσεις:

Να προσδιορίζουν προσωπικούς στόχους και προυποθέσεις για την επίτευξη τους Β.1.1 (iii)

Να επικοινωνούν και να συνεργάζονται με παιδιά από άλλα σχολεία (Β.2.1.iii)

Δεξιότητες:

Να εκτελούν ενέργειες σταδιακά χωρίς τη βοήθεια ενήλικα Β.1.1. (i)

Να ζητούν και να παρέχουν βοήθεια όταν χρειάζεται (Αίσθηση εαυτού Β1.1.ii)

Να μοιράζονται υλικά και αντικείμενα στο παιχνίδι και σε άλλες περιστάσεις (Αίσθηση εαυτού Β1.1.i)

Να ολοκληρώνουν τις δραστηριότητες /έργα τους και να εκτιμούν το αποτέλεσμα των προσπαθειών τους θέτοντας νέους στόχους Β.1.1. (iii)

 4. ΣΚΟΠΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ - ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

(σκοπός σεναρίου και προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα ως προς τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις στάσεις)

Σκοπός:

Σκοπός είναι οι μαθητές να αναλάβουν πρωτοβουλίες και μέσα από ομαδοσυνεργατικές δράσεις να φανταστούν πώς είναι το δημοτικό σχολείο αλλά και να εκφράσουν πώς θα το ήθελαν και τι προσδοκίες έχουν μέσα από κατασκευές που θα δημιουργήσουν τα ίδια μαθαίνοντας να εκφράζουν τις απόψεις τους και να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος όπου μεγαλώνουν και κινούνται .

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα:

 

 

 5. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ

(ενδεικτικά: οργάνωση της τάξης, εκπαιδευτικό υλικό, αξιοποίηση εποπτικών μέσων, λογισμικών και υπηρεσιών των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών)

Φυσικό Περιβάλλον:

Το συγκεκριμένο σενάριο θα υλοποιηθεί εντός της τάξης και θα αξιοποιηθούν τα κέντρα μάθησης: γωνιά συζήτησης και στα τραπέζια εργασίας, όπου οι μαθητές θα εργαστούν ομαδοσυνεργατικά και θα δημιουργήσουν μακέτες/κατασκευές/ζωγραφιές.

Ψηφιακό Περιβάλλον:

Ηλεκτρονικός Υπολογιστής για τη δυημιουργία συλλογικής συνθετικής εργασίας και παρουσίαση από κούκλ άβαταρ

Εκπαιδευτικό Υλικό:

Κούκλα άβαταρ, εικόνα δημοτικού σχολείου, υλικά που υπάρχουν ήδη μέσα στην τάξη (μαρκαδόροι, ψαλίδια, χαρτιά κτλ, ) Σημασιολογικός Πίνακας, Φύλλο εργασίας, Τουβλάκια, χαρτόνια, φύλλα Α4, ψαλίδια, κόλλες, μαρκαδόροι, κηρομπογιές, άχρηστο υλικό

 

6. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

 (περιγραφή διδακτικής μεθοδολογίας π.χ. διερευνητική, ομαδοσυνεργατική, βιωματική, κ.λπ. προσέγγιση, διδακτικές τεχνικές και διδακτικά εργαλεία, πλαίσιο και τεχνικές αξιολόγησης των μαθητών)  

6.1 Μαθησιακά πλαίσια:

Α. Διερευνήσεις Η διδακτική παρέμβαση είναι μέρος μιας έρευνας δράσης αναφορικά με τη μετάβαση των νηπίων στο δημοτικό σχολείο και είναι μία προετοιμασία για την επίσκεψή μας στο δημοτικό σχολείο. Ως προς το σχεδιασμό έχουν προηγηθεί συζητήσεις και παρουσιάσεις δραστηριοτήτων μετάβασης που έχω υλοποιήσει στο παρελθόν σ εσυνεργασία με όμορα δημοτικά σχολεία.  Μέσα από το portfolio  των μαθητών, το φωτογραφικό υλικό και την καθημερινή παρατήρηση εντός της τάξης γνωρίζω τα δυνατά σημεία των μαθητών μου, τα ενδιαφέροντά τους, τις ανάγκες τους που χρήζουν υποστήριξης Πρόκειται για τεκμήρια που λαμβάνονται υπόψη για το σχεδιασμό  των δραστηριοτήτων σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς του δημοτικού.

• Είδος Διερεύνησης: Έρευνα Δράσης
• Τίτλος:  Πώς θέλω να είναι το δημοτικό σχολείο που θα πάω;

Β. Άλλα μαθησιακά πλαίσια που αξιοποιούνται:

Παιχνίδι οργανωμένο

 

6.2 Διδακτικές μέθοδοι στρατηγικές τεχνικές και πρακτικές:

 

Το συγκεκριμένο σενάριο αφορά μέρος μιας έρευνας δράσης και πρόκειται να ερευνηθούν οι απόψεις μαθητών πώς θα ήθελαν να είναι το δημοτικό σχολείο που θα φοιτήσουν.

Οι μαθητές θα κληθούν μέσα από συζητήσεις (Ας συζητήσουμε) με μια κούκλα άβαταρ να κινητοποιηθούν και να προβληματιστούν σχετικά με το δημοτικό σχολείο και να αναλάβουν πρωτοβουλίες μέσα από επιπρόσθετα ανοιχτά ερωτήματα, που θα ενισχύσουν το αρχικό ερώτημα από το οποίο θα συγκεντρωθούν σε έναν αρχικό σημασιολογικό Πίνακα οι πρότερες εμπειρίες των μαθητών, να δημιουργήσουν κατασκευές με ποικιλια υλικών

Αρχικά θα δημιουργήσουν μέσω ιδεοθύελλας/καταιγισμού ιδεών έναν σημασιολογικό χάρτη, ο οποίος θα αποτελέσει και εργαλείο αξιολόγησης στην τελευταία φάση του σεναρίου.

Η νηπιαγωγός θα αξιοποιήσει πρότερες εμπειρίες των παιδιών σχετικά με το θέμα και τις εμπειρίες τους και μέσα από κατάλληλες ανοιχτού τύπου ερωτήσεις θα υποστηρίξει την εξέλιξη του θέματος θέτοντας επιπρόσθετα ερωτήματα πχ. Τι πιστεύετε ότι υπάρχει σε μία τάξη του δημοτικού; Μοιάζει με την τάξη του νηπιαγωγείου, Μοιάζει με την τάξη του νηπιαγωγείου; Κτλ (Τεχνική της Σκαλωσιάς).

Η διδακτική παρέμβση στηρίζεται στο οργανωμένο παιχνίδι και είναι βιωματική αλλά και ομαδοσυνεργατική, καθώς οι μαθητές θα εργαστούν σε ομάδες των 6 ατόμων για να δημιουργήσουν μία μακέτα/κατασκευή/χάρτη όπου θα αποτυπώνεται το δημοτικό σχολέιο και με όλα όσα θα ήθελαν να έχει. Οι κατασκευές αυτές θα παρουσιαστούν από τις ομάδες και με το εργαλείο «Μοιράζομαι και Συγκρίνω» θα παρουσιάσουν τις ιδέες τους και τις πληροφορίες και θα συγκρίνουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των κατασκευών αλλά και θα προβληματιστούν σχετικά με το τι θα μπορούσαν να συμπληρώσουν ή να αφαιρέσουν. Οι ιδέες των παιδιών  θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας συλλογικής συνεργατικής αφίσας (Συλλογική σύνθεση ευρημάτων, Συνθετική σκέψη) με την αξιοποίηση του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή που θα δοθεί μεταγενέστερα στο δημοτικό σχολέιο στα πλαίσια επίσκεψης που θα πραγματοποιηθεί.

Διαφοροποιημένη Διδασκαλία: Οι εργασίες που θα δοθούν στους μαθητές θα ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους και θα τους δίνουν αυθεντικά κίνητρα. Οι ομάδες που θα δημιουργηθούν θα είναι ευέλικτες. Οι μαθητές θα γνωρίζουν το σκοπό της διδακτικής παρέμβασης από την αρχή και ο σχεδιασμός της ακολουθίας των δραστηριοτήτων θα έχει μία λογική σειρά των 5 φάσεων 5 Ε, καθώς τα παιδιά την έχουν κατακτήσει ήδη και είναι εξοικειωμένα με αυτήν. Όπου είναι αναγκαίο οι μαθητές θα υποστηρίζονται με πιο απλές και σαφείς οδηγίες.

Οι διδακτικές τεχνικές που αξιοποιούνται αποτυπώνονται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα και περιγράφονται αναλυτικά στην περιγραφή των φάσεων της διδακτικής παρέμβασης:

 

 6.3 Ρόλος του Εκπαιδευτικού:

Ο/Η νηπιαγωγός εναλλάσσει διαφορετικούς ρόλους κατά την ανάπτυξη του διδακτικού σεναρίου. Συγκεκριμένα κατά την εξέλιξη του μαθησιακού προγράμματος λειτουργεί ως:

α. Ως ενορχηστρωτής της μαθησιακής εμπειρίας, καθώς δημιουργεί το πλαίσιο για την ανάπτυξη εκπαιδευτικών πρακτικών και μαθησιακών εμπειριών στο σχολείο, διασφαλίζοντας ισορροπία ανάμεσα στις μαθησιακές εμπειρίες που ξεκινούν από τα ίδια τα παιδιά και εμπλουτίζονται από τις/τους νηπιαγωγούς, ώστε να επιτευχθούν τα μαθησιακά αποτελέσματα.

β. Ως διαμεσολαβητής μεταξύ των παιδιών και του κόσμου που τα περιβάλλει. Θα είναι ο ενδιάμεσος κρίκος που καταγράφει, ερμηνεύει, επικοινωνεί και υποστηρίζει τις ιδέες, τις ανάγκες και τα επιτεύγματα των παιδιών στο σχολείο με την κοινωνία και τους γονείς, αλλά και στα άλλα πλαίσια της καθημερινής εμπειρίας τους, συντονίζοντας τις δράσεις τους σε σχέση με το περιβάλλον αλλά και τον κόσμο.

γ. Ως κριτικός φίλος που ακούει προσεχτικά τους μαθητές, κατανοεί και παρέχει ανατροφοδότηση στους μαθητές, τους ενθαρρύνει και τους προκαλεί να εκφραστούν με όποιο τρόπο μπορούν

δ. ως ερευνητής, που μαζί με τα παιδιά συμμετέχει ενεργά στην έρευνα δράσης και παρατηρεί, καταγράφει τη μαθησιακή πορεία και εξέλιξη των μαθητών δίνοντας και την αντίστοιχη ανατροφοδότηση.

 

6.4 Τεχνικές Αξιολόγησης:

Η αξιολόγηση καθ’ όλη την διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου θα είναι  συνεχής και διαμορφωτική. Θα δημιουργηθεί ο αρχικός σημασιολογικός χάρτης με τις πρότερες εμπειρίες των μαθητών ο οποίος θα συμπληρώνεται με τη νέα γνώση στο τέλος της παρέμβασης.

Εργαλείο Αξιολόγησης θα είναι επίσης και το συνεργατικό φύλλο εργασίας που θα δοθεί στο τέλος και τα παιδιά θα πρέπει να ψηφίσουν αυτό που θα ήθελαν να φοιτήσουν και να εξηγήσουν το γιατί.

Επίσης θα αξιολογηθεί πώς μαθαίνουν οι μαθητές και οδηγούνται στη μεταγνώση με το εργαλείο «Μοιράσου και Σύγκρινε», όπου οι μαθητές θα ανταλλάξουν ιδέες και πληροφορίες σχετικά με το θέμα

Θα γίνει παρατήρηση της δράσης στο φυσικό πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας αλλά και του τρόπου που εργάζονται οι μαθητές σε ομάδες και συλλογικά και θα παρατηρηθεί και ο βαθμός εμπλοκής τους στην όλη διαδικασία. Προϊόν αξιολόγησης θα είναι οι μακέτες που θα δημιουργηθούν από τα παιδιά.

Όλα τα παραπάνω δεδομένα αποτελούν τα τεκμήρια της μάθησης, τα οποία θα οδηγήσουν στην παιδαγωγική τεκμηρίωση μέσα από την ανάλυση τους και την κατανόηση της ατομικής μαθησιακής πορείας.

 

7.      ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ (ενδεικτικά: περιγραφή δραστηριοτήτων, σταδίων/φάσεων, ενεργειών εκπαιδευτικού και μαθητών)

 Α’ ΦΑΣΗ-ΕΞΟΙΚΕΙΩΣΗ

Μία κούκλα άβαταρ προσκαλεί τα παιδιά στο Δημοτικό να το επισκεφτούμε. Η πρόσκληση αυτή θα αποτελέσει την αφορμή για να ξεκινήσουμε τη συζήτηση για το Δημοτκό Σχολείο.(Ας συζητήσουμε)

Γεια σας φίλοι μου. Να σας συστηθώ. Είμαι ο Κωνσταντίνος και πηγαίνω στην Α δημοτικού. Ήρθα εδώ για να σας προσκαλέσω στο δημοτικό και να το γνωρίσετε από κοντά.

- Νομίζετε ότι το δημοτικό σχολείο μοιάζει με το νηπιαγωγείο; (Οι μαθητές λένε τις ιδέες τους – Αρχικός σημασιολογικός πίνακας)

- Τι πιστεύετε ότι υπάρχει σε μία τάξη του δημοτικού; Μοιάζει με την τάξη του νηπιαγωγείου; (Οι μαθητές λένε τις ιδέες τους – Αρχικός σημασιολογικός πίνακας)

-Τι νομίζετε ότι θα χρειαστείτε για να έρθετε στο δημοτικό; Κάντε μία βόλτα στην τάξη σας και διαλέξτε ένα αντικείμενο που νομίζετε και φέρτε το στην παρεούλα (Οι μαθητές πηγαίνουν και επιλέγουν ένα αντικείμενο και επιστρέφουν γρήγορα)

Η κούκλα άβαταρ ενισχύει τη συζήτηση με περισσότερα ερωτήματα (Τεχνική της Σκαλωσιάς)

-Νομίζω ότι σωστά επιλέξατε κάποια από τα πράγματα που θα χρειαστείτε στο δημοτικό σχολείο.

 

Β΄ ΦΑΣΗ-ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Δείχνω στον υπολογιστή το δημοτικό σχολείο και ζητάω από τα παιδιά να μου πουν αν τους αρέσει.

Η κούκλα άβαταρ ζητάει από τα παιδιά να εκφράσουν τις απόψεις τους για το πώς θα ήθελαν το δημοτικό σχολείο.

-Αυτό είναι το 4^ο Δημοτικό σχολείο που θα πάτε του χρόνου. Εγώ όταν πήγα πέρσι ήμουν λίγο φοβισμένος γιατί δεν ήξερα τι θα συναντήσω εκεί, πώς θα είναι το σχολείο. Στην αρχή δε μου άρεσε καθόλου. Είχε πολύ τσιμέντο. Θέλω τη βοήθεια σας για να το φτιάξουμε όπως το φανταζόμαστε.

- Πώς το φαντάζεστε; (Οι μαθητές λένε τις ιδέες τους – Αρχικός σημασιολογικός πίνακας – συμπληρώνετε ο πίνακας με τις νέες ιδέες των παιδιών)

- Θα γίνετε τρεις ομάδες και με τα υλικά που θα βρείτε πάνω στα τραπέζια φτιάξτε το δημοτικό σχολείο όπως εσείς θα θέλατε να είναι.

- Προσοχή! Η κάθε ομάδα θα πρέπει να φτιάξει μία κοινή συνεργατική μακέτα με το σχολείο και με όσα θα ήθελαν να έχει το δημοτικό σχολείο.

Γ΄ ΦΑΣΗ-ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ

Οι μαθητές χωρισμένοι σε τρεις ομάδες πηγαίνουν στα τραπέζια και βρίσκουν ποικιλία υλικών (τουβλάκια, χαρτόνια, μαρκαδόρους, ρολά υγείας, χαρτί Α4, ψαλίδια, κόλλες.

Οι μαθητές θα συζητήσουν και θα συναποφασίσουν τη μακέτα που θα δημιουργήσουν. Η εκπαιδευτικός θα υποστηρίζει διακριτικά την όλη διαδικασία.

Μόλις τελειώσουν φέρουν τις κατασκευές – ζωγραφιές στην παρεούλα και παρουσιάζουν τις ιδέες τους κατά ομάδες. Ακολουθεί συζήτηση και οι μαθητές απαντούν στα ερωτήματα:

-          Τι όμοιο έχουν τα σχολεία που φτιάξατε;

-          Τι διαφορετικό έχουν;

-          Τι άλλο θα μπορούσατε να βάλετε;

-          Θέλετε να συμπληρώσετε κάτι καινούριο που είδατε στις άλλες εργασίες;(Τεχνική Μοιράζομαι και Συγκρίνω)

Δ΄ ΦΑΣΗ-ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ

Οι ιδέες των μαθητών από τις δημιουργίες τους θα αποτυπωθούν σε ένα ενιαίο έργο στον υπολογιστή με την τεχνική Σύρε και Άσε (drag & drop) πάνω όμως στην εικόνα του 4^ου Δημοτικού σχολείου.

Ε΄ ΦΑΣΗ-ΕΚΤΙΜΗΣΗ

Φύλλο συνεργατικό με προτάσεις 3 σχολείων και ψηφίζουν ποιο τους άρεσε περισσότερο και σε ποιο θα ήθελαν να φοιτήσουν και γιατί.

 

8.      ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Συνέντευξη από μαθητές του Δημοτικού

Επίσκεψη στο Δημοτικό Σχολείο

 

 

9.      ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (2021). Πρόγραμμα Σπουδών για την Προσχολική Εκπαίδευση, Αθήνα:ΙΕΠ

Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2021). Οδηγός νηπιαγωγού - Υποστηρικτικό υλικό. Πυξίδα: Θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο-Διδακτικοί σχεδιασμοί. Στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» του ΙΕΠ με MIS 5035542.